Anal fissür, makat bölgesinde oluşan küçük bir yırtık ya da çatlak anlamına gelir. Genellikle dışkılama sırasında oluşan bu çatlak, ciddi ağrıya, yanmaya ve kanamaya yol açabilir. Toplumda oldukça yaygın olan bu durum hem kadınlarda hem erkeklerde görülebilir. Ancak hastalar çoğu zaman utandıkları için doktora gitmeyi erteler. Oysa ki anal fissür, erken dönemde teşhis edilirse çok daha kolay ve hızlı tedavi edilebilir.
Anal Fissür Nedir?
Anal fissür, anüs (makat) bölgesinde bulunan ciltte meydana gelen çizgi şeklinde bir yırtıktır. Çoğunlukla kabızlık sırasında sert dışkının geçişiyle oluşur. Bu yırtık, kaslara kadar ilerleyebilir ve ciddi ağrıya neden olabilir. Dışkılama sırasında cam kesiği hissi ya da bıçak saplanması gibi bir ağrı, anal fissürün en tipik belirtisidir.
Anal fissürler iki şekilde sınıflandırılır:
Akut anal fissür: Yeni oluşmuş, yüzeysel ve tedaviye hızlı yanıt verir.
Kronik anal fissür: 6 haftadan uzun süredir var olan, kenarlarında deri katlantıları (skin tag) oluşmuş, derin ve genellikle cerrahi tedavi gerektiren türdür.
Anal Fissür Belirtileri Nelerdir?
Anal fissür rahatsızlığı genellikle kendini çok belirgin ve rahatsız edici semptomlarla gösterir. En yaygın belirtiler şunlardır:
Dışkılama sırasında keskin ve yanıcı ağrı
Dışkılama sonrası uzun süren sızı
Tuvalet kâğıdında veya dışkıda parlak kırmızı renkli kan
Makat çevresinde kaşıntı veya hassasiyet
Makat bölgesinde küçük bir yırtık ya da çatlak hissi
Kasılma ve dışkılamadan kaçınma isteği (ağrı nedeniyle)
Bu semptomlar varsa ve özellikle her dışkılama sonrası devam eden ağrı yaşanıyorsa mutlaka bir genel cerrahi uzmanına başvurulmalıdır.
Anal Fissür Neden Olur?
Anal fissür oluşumunun başlıca nedenleri şunlardır:
Kabızlık: Sert dışkı geçişi sırasında makatta çatlama oluşabilir.
Kronik ishal: Sık dışkılama, bölgedeki ciltte tahrişe neden olur.
Aşırı ıkınma: Tuvalette uzun süre oturmak ve fazla zorlanmak makat kaslarında travmaya yol açar.
Doğum: Özellikle normal doğum yapan kadınlarda makat bölgesi zorlandığı için fissür oluşabilir.
Anal Fissür Nasıl Teşhis Edilir?
Teşhis genellikle uzman bir doktor tarafından fizik muayene ile konur. Gözle yapılan muayenede fissür görülebilir. Gerekirse anoskopi adı verilen kısa bir endoskopik işlemle iç kısmı daha detaylı görmek mümkündür. Teşhis sırasında hastaların rahat olması için lokal anestezik kremler uygulanabilir.
Anal Fissür Tedavisi Nasıl Yapılır?
Anal fissür tedavisi, fissürün süresine ve ciddiyetine göre değişir.
- İlaçla Tedavi (Konservatif Yaklaşım)
Akut anal fissürlerde ilk tercih genellikle ilaç tedavisidir:
Lokal anestezik kremler (ağrıyı azaltır)
Nitratlı veya kalsiyum kanal blokeri içeren kremler (kas spazmını çözer)
Kabızlık giderici ilaçlar (laksatifler)
Ilık oturma banyoları (kan dolaşımını artırır ve iyileşmeyi hızlandırır)
Bu tedaviler genellikle 2–6 hafta içinde olumlu sonuç verir.
- Botoks Uygulaması
Kronik fissürlerde makat kasına botulinum toksin (botoks) enjeksiyonu yapılabilir. Bu işlem kasları geçici olarak gevşeterek fissürün iyileşmesine olanak tanır. Cerrahiye göre daha konforlu bir alternatiftir.
- Cerrahi Tedavi (Lateral İnternal Sfinkterotomi)
İlaç ve botoks tedavisine rağmen iyileşmeyen kronik anal fissürlerde cerrahi müdahale gerekir. Bu operasyonda makat iç kaslarından biri kısmen kesilerek kas spazmı giderilir. Başarı oranı oldukça yüksektir. Ancak nadir de olsa gaz veya dışkı kaçırma gibi komplikasyonlar görülebilir.
Anal Fissürden Korunma Yolları
Fissür oluşumunu önlemek için şu basit önlemler alınabilir:
Lif açısından zengin beslenme (sebze, meyve, kepekli gıdalar)
Bol su tüketimi (günde en az 2 litre)
Tuvalette uzun süre kalmamak
Aşırı ıkınmaktan kaçınmak
Düzenli egzersiz
Kabızlık veya ishal durumlarında erken müdahale
Bu yaşam tarzı değişiklikleri yalnızca fissürün oluşumunu değil, tedavi sonrası tekrarını da önlemeye yardımcı olur.
Anal fissür, oldukça rahatsız edici bir sağlık problemidir ancak erken tanı ve uygun tedaviyle tamamen iyileştirilebilir. Ağrılı dışkılama, kanama ve uzun süren makat ağrısı gibi şikayetleriniz varsa bunu görmezden gelmemeli ve bir uzmana başvurmalısınız. Gerek ilaçla gerek cerrahi dışı yöntemlerle anal fissür tedavisi oldukça başarılı sonuçlar vermektedir. Sağlıklı bir yaşam için bu sorunu ertelemeyin.
